Yabancılara konut promosyonu!
Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek 12 Mayıs’ta Türk medyasını heyecanlandıran bir açıklama yaptı. Şimşek: “Dünyadan gelip de Türkiye’de yatırım yapanlara, belli bir ölçeğin üzerinde ev alanlara oturma izni, çalışma izni vereceğiz. Çünkü Türkiye’nin sermaye açığı var” dedi.
Bu açıklama, gazete ve televizyonlara “konut alan yabancıya oturma ve çalışma izni” başlıklarıyla yansıdı. Oysa Türkiye’de konut alanlara oturma izni 2013 yılında zaten verilmişti. Daha önce üç ay olan yabancı konut sahiplerinin oturma izin süreleri, 2013’teki yasal düzenlemeyle bir yıla çıkarılmıştı.
Üstelik oturma izni alabilmek için konutun belirli bir büyüklükte veya fiyatta olması gerekmiyor. Nova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Güler, 50 bin dolar değerinde bir konut alanların dahi önce oturma, sekiz yıl sonra da vatandaşlığa başvuru hakkı kazandığını, ama konut sektöründe alım-satım yapanların bile bundan habersiz olduğunu söyledi.
Mehmet Şimşek’in açıklamasındaki yeni unsur “çalışma izni” verilecek olması. Bu izin, özellikle Orta Doğu’dan gelen talebi artıracak güçlü bir teşvik niteliğinde. Türkiye’de İngiltere, Rusya başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinden gelen yabancıların konutu bulunuyor. Suudi Arabistan başta olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Katar, Libya, Filistin, Suriye ve Iraklılar son dönemin popüler alıcıları olarak dikkat çekiyor.
2013 yılındaki yasa değişikliğine göre, Türkiye’de kesintisiz sekiz yıl ikamet eden yabancılara sürekli oturma izni veriliyor.
Yabancılara emlak satışı alanında da faaliyet gösteren Nova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Güler Al-Monitor’e sekiz yıl Türkiye’de kaldıktan sonra sürekli oturma izni alan yabancıların, isterlerse vatandaşlık için de başvuruda bulunabileceklerini söyledi.
Al-Monitor’e konuşan eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk de vatandaşlığa başvuranların daha önceki beş yılda kesintisiz olarak Türkiye’de oturup-oturmadığına bakıldığını bildirdi. Türkiye’de beş yıl kesintisiz ikamet eden yabancıların vatandaşlığa alınmasına Bakanlar Kurulu’nun karar verdiğini belirten Türk, başvurusu uygun görülen yabancıların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığının kazandırdığı tüm haklara sahip olacağını vurguladı.
Ancak vatandaşlık hakkının konut satışıyla birlikte verilmesi halinde satışların hızlanabileceği üzerinde duruluyor. Eski Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin 15 Ekim 2015’te Türk gayrimenkul sektörünün Körfez yatırımcılarıyla buluştuğu bir toplantıda yaptığı açıklama, bugün yürütülen çalışmalar hakkında ipucu niteliğinde: “Dünyada şu değerden buraya kadar olursa iki yıl veya bir yıl içinde vatandaşlık kazanmak, şu değer ve üzerinde olursa doğrudan vatandaşlıkla ilgili uygulamalar var. Türkiye olarak bunu gerçekleştirmemiz gerekiyor. Önerimi Bakanlar Kurulu’na getirdim. Henüz erken ama olması gereken bu.”
Zeybekçi 7 Kasım 2015’teki açıklamasında da, “Adam geliyor, 3-5 milyon dolarlık konut alıyor. Biz bir yıl vize veriyoruz. Böyle bir şey olmamalı” dedi.
İnşaat sektörünün önde gelen isimleri de yüksek değerde konut alan yabancıya vatandaşlık verilmesini istiyor. Geçen yıl Türkiye’de yabancılara yaklaşık 22 bin konut satıldığına dikkat çeken sektör temsilcilerinden Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği Başkanı Aziz Torun: “yabancıya uzun süreli oturum hakkı ve vatandaşlık da verilmeli. Böylece yabancı kendini daha güvende hisseder. 500 bin dolar, 1 milyon dolar gibi yüksek rakamlar sınır olarak belirlenmeli” dedi. Yabancıların bir yıl oturma izni almak için 3-5 ay bekletildiğine dikkat çeken Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Ömer Faruk Çelik, işlemlerin kolaylaştırılmasını, vatandaşlık vermekten de korkulmamasını istedi. Çelik “vatandaşlık verilirse özellikle Körfez ülkelerinin ilgisi daha da artar. Yabancıdan elde edilen gelir en az ikiye katlanır” iddiasında bulundu.
Bloomberg HT’de yayınlanan “Çıkış Yolu” isimli programa konuk olan Nova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Güler ise, Türkiye’de yabancıya bir metrekare yer satılsa, “vatan satıldı” gibi yanlış bir anlayış bulunduğuna işaret etti: “Londra’da metrekare satış fiyatı 43 bin 500 dolar, İstanbul’da 4 bin dolar. Yabancıya gayrimenkul satışından sadece Londra yılda 50 milyar dolar gelir elde ediyor. Türkiye’nin tamamında elde edilen gelir 5 milyar dolar civarında. Satışı artırmak için önce insanımıza yabancıya daire satmanın vatan satmak olmadığını anlatmalıyız.” Müjdat Güler; İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkelerin gayrimenkul satarak vatandaşlık verdiğini hatırlattı.
Peki, Türkiye yabancılara gayrimenkul satışından ne kadar gelir elde ediyor?
Son beş yılın tablosuna bakalım: 2011 yılında 2 milyar dolar, 2012’de 2.6 milyar dolar, 2013’te 3 milyar dolar, 2014’te 4 milyar 321 milyon dolar ve 2015 yılında 4 milyar 156 milyon dolar.
2015 yılındaki 4.1 milyar dolarlık satışın ikiye katlanabileceği yönündeki beklentinin gerçekleşmesi için bu yıl 8 milyar doların üzerinde satış olması gerekiyor. Ancak yılın ilk iki ayında sadece 485 milyon dolarlık satış gerçekleşti. Geçen yılın ilk iki ayındaki satış 479 milyon dolardı. Artış yüzde 1.9 düzeyinde.
Anlaşılan, yabancılar için “çalışma izni” ve “vatandaşlık” gibi yeni teşvikler bir an önce devreye girmezse gayrimenkul satışını katlama beklentisi hayal olacak.
