Blog

“Tüketim Ekonomisinin Sınırları ve Üretim Odaklı Çıkış Yolu”

Makamın efendisi olmak yerine efendiliğin makamını tercih ederim.

Türkiye, son yıllarda önemli bir toplumsal dönüşüm süreci yaşıyor. Bu dönüşümün yalnızca siyasi arenada değil, aynı zamanda kültürel ve toplumsal yapıda da köklü değişimlere yol açtığını vurgulayan Nova Grup Türkiye CEO’su Müjdat Güler, söz konusu değişimlerin özellikle “lümpen proletarya” olarak tanımlanan kitle ve arabesk kültürle şekillendiğine dikkat çekiyor.

Güler, Türkiye’nin büyük bir değişim sürecinden geçtiğini belirterek, köyden kente göçle birlikte ortaya çıkan yeni toplumsal yapının, geleneksel değerlerden uzaklaştığını ve kültürel bir dönüşümün kapılarını araladığını ifade etti. “Köyden kente göçle birlikte, ne köylü ne de kentli olabilen bir kitle ortaya çıktı. Bu kitlenin estetik ve ahlaki ölçülerden yoksun yaşam biçimi, arabesk kültürle bütünleşmiş durumda” diyen Güler, bu toplumsal değişimin müzikten şehirlere kadar geniş bir yelpazede kendini gösterdiğini söyledi.

Şehirleşme ve sosyal sorunlar derinleşiyor

Şehirleşmenin getirdiği yapısal sorunlar ve toplumsal çürümeye dikkat çeken Güler, özellikle kaçak mahalleler, kötü yapılaşma ve altyapı eksikliklerinin, bu dönüşümün fiziksel yansımaları olduğunu belirtti. “Şehirleşme süreci, suç oranlarında artışa, özellikle kadına karşı şiddet gibi toplumsal sorunların derinleşmesine yol açtı. Bunun, muhafazakarlık kavramının içinin boşalmasıyla bağlantılı olduğuna inanıyorum. Gerçek muhafazakarlık değerleri, giderek daha fazla dışlanıyor ve unutuluyor” dedi.

Güler, bu toplumsal değişimin en belirgin etkilerinden birinin, özellikle genç kuşaklar arasında daha az ilgi gören ve derinlikten yoksun müzik türleri olduğunu belirtti. “Arabeskleşme, sadece bir müzik türü değil; aynı zamanda bir yaşam biçimi haline geldi. Geleneksel Anadolu müziği, bir kenara itilirken, daha yüzeysel, estetikten yoksun melodiler tercih ediliyor. Bu, toplumun ruhunu yansıtan önemli bir değişim” şeklinde konuştu.

Laiklik ve cumhuriyet değerlerine karşı tutumlar artıyor

Güler, Türkiye’nin kültürel dönüşümündeki en endişe verici gelişmelerden birinin de, laiklik ve Cumhuriyet değerlerine karşı artan karşıtlık olduğunu belirtti. “Bu kesim, Atatürk’ün Cumhuriyet devrimlerini ve laikliği bir tehdit olarak görüyor. Her türlü skandal ve yolsuzluğa rağmen, Atatürk’ün devrimlerine ve Cumhuriyet’e karşı olan duruşları değişmiyor” dedi. Güler, bu kesimin, Türkiye’nin modernleşme çabalarına karşı direndiğini ve bu direncin toplumsal yapıyı olumsuz yönde etkilediğini ifade etti.

Türkiye’nin geleceği için öneriler

Türkiye’nin geleceği açısından kritik adımlar atılması gerektiğini belirten Güler, toplumsal aydınlanmanın önemine dikkat çekti. “Toplumun kültürel değerlerini yeniden inşa etmek, bu dönüşümü daha sağlıklı bir hale getirmek için hepimizin birlikte hareket etmesi gerekiyor. Lümpenleşme ve arabeskleşme, sadece bireysel tercihler değil; toplumsal bir yozlaşmanın işaretleridir” diyen Güler, toplumsal değerlerin yeniden diriltilmesi gerektiğini vurguladı.

“Mustafa Kemal Atatürk’ün savunduğu evrensel değerlere sahip çıkmak, sivil anayasa ve sivil siyasi partiler yasası gibi reformlarla Türkiye’nin geleceğini aydınlatabiliriz” diye ekleyen Güler, toplumsal acıların ve zorlukların ancak herkesin ortak çabasıyla aşılabileceğini söyledi. “Demokrasi okuryazarlığını artırmak, halkı bilinçlendirmek ve eğitimi ön plana çıkarmak, bu sürecin en önemli adımlarıdır” diyerek sözlerini sonlandırdı.

Geleceğe yönelik birleşik adım atılmalı

Müjdat Güler, Türkiye’nin toplumsal yapısındaki bu değişimin yalnızca bir dönemsel olgu olmadığını, derinlemesine bir dönüşümün parçası olduğunu ifade ederek, geleceğe yönelik olumlu bir değişim için tüm kesimlerin birleşmesi gerektiğinin altını çizdi. “Hep birlikte, Atatürk’ün aydınlık düşüncelerini savunarak, daha adil, eşitlikçi ve demokratik bir toplum inşa edebiliriz. Ancak bu, yalnızca toplumun bir kesiminin değil, hepimizin ortak çabasıyla mümkün olacaktır” dedi. Güler, tüm Türkiye’nin bu yolda birleşmesi gerektiğini ve bu hedefe ulaşılana kadar toplumsal acıların devam edeceğini söyledi.

Gülümsemek, Hayata Açılan Işıktır

Değerli Arkadaşlar,

Bürokrasi, devlet planlama, siyasi partiler, eğitim kurumları, finans kurumları, müteahhitlik sektörünü yönetecek yasaları yapmak yerine müteahhitler siyasi partileri yönetir hale gelince doğal olarak sat-yap ülkede yolsuzluğu ve yozlaşmayı getirdi.

Müteahhitlere daha zor bir yapı olan denetimsiz bir ortamda sat -yap denerek çayıra salındı. Dünyadaki gayrimenkul geliştirmede kullanılan proje kredisi verilmediği gibi uzun yıllar bankalar yasasının 50. maddesine göre kredi verilmez dendi ki bu ülkede konut finansmanı için Yapı ve Kredi Bankası, gayrimenkul geliştirmek için Emlak Bankası, işçilerin emeklilik paralarını değerlendirmek için Emniyet Sandığı gibi kuruluşlar üretilmişti. Bunların hepsi rant ve yolsuzluk ekonomisine mahkum edildi; Yapı Kredi konut pazarından ayrıldı, Emlak Bankasını verilmiş siyasi krediler batırdı, Emniyet Sandığının mallarını da siyasetçiler özelleştirme diye satarak yarın emekli olacak insanlara büyük yanlışlar yaptılar. Sigorta kesintilerinden oluşan paralar da bankalara faizsiz yatırıldı ve o paralar buharlaştırıldı.

Bu ülkede bu çarpık yapının günah keçisi diye de müteahhitler ilan edildi; bu karikatürü hak ediyorlar çünkü global bir pazar oluşsun diye uğraşmıyorlar. Siyaseti ele geçirmişler, genel müdürlüklerini siyasi partilere verip siyasete bulaşıyorlar; bunlar olmaz. Müteahhit siyasallaşmış, siyasetçi müteahhit olmaz; bunlar her ikisi de işin tadını kaçırdılar ve ülkeye, demokrasiye, saydamlığa çok ama çok büyük zarar veriyorlar. Yazık oluyor her iki kurumumuza da. Yerli ve yabancı pazarda çalışan müteahhitlerimiz çok saygın, ülkesi için uğraşan; ekonomiye, işsizliğe çok yarar sağlayan insanlar.

Reform şart, sektör siyasallaşmamalı, siyaseti yönlendirmek yerine “ben bu ülkeye bu kadar vergi ödüyorum, iş gücüne, üretime katkım var, şehri yeşillendirip akıllı bina yaparak teknolojiye katkı sunabiliyorum” diyebilmeli. Müteahhitlik ve siyaset ne kadar saygın olursa, ne kadar saydam olursa, ne kadar global olursa ülkeye o kadar büyük yarar sağlar. Şu anda bu işi yanlış yönetiyorlar.

Sevgi, saygı ve selam ile…
Müjdat Güler

Değerli arkadaşlar,

Bugün sizlere geçmişte gayrimenkul finansmanında uygulanan yollar ve başarısızlıklarla ilgili  örnekleri anlatmaya çalışacağım. Geçmişi analiz etmeyenler, geçmişten ders almayanlar, aynı hataları yapmaya devam ederler…  Burada ilk olarak konut edindirme yardımını işlemeye çalışacağım.

Konut edindirme yardımı, mortgage sisteminin Türkiye’de alt yapısının o kadar kolay oturmayacağını gördüğümüzden; önce fon yaratalım, sonra üstüne emlak sistemini, mortgage sistemini ve ikincil kağıtları oturturuz diyerek bir hayalle başladı. İnsanların tasarruf edecek kadar bir gelirleri ve alışkanlıkları olmadığı için en kolay yolun onlara ödenen bedellerden bir kısmını ayırarak bir fon üretelim ve zaten maaşlarında bir azalma söz konusu olmadığı için işveren tarafından yatırılan bir bedel olduğundan rahatlıkla işler ve tutar diye düşündük.

Uygulama ne kadar devam etti, kimler ödeme yaptı?
KEY kesintileri 1986 yılında başladı, 1995 yılına kadar 9 yıl süreyle devam etti. Ancak çalışanlar konut sahibi olamadan uygulama 1996 yılında durduruldu.
1999’da çıkarılan 588 sayılı kanun hükmünde kararname ile KEY hesaplarının tasfiyesi kararlaştırıldı ve Emlak Bankası hesaplarında bulunan KEY kesintilerinin parasal miktarı değerindeki gayrimenkul, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (EGYO) AŞ’ye devredildi.
İyi değerlendirilmedi

Devir sırasında fonun değeri belli miydi?
Ne yazık ki, devredilen Emlak Bankası gayrimenkullerinin ekspertiz değeri bir sır olarak kaldı. Devir sırasında Emlak Bankası gayrimenkullerinin değerinin çok yüksek tutulduğu ve böylece KEY hesaplarının zarara uğratıldığı sık sık gündeme getirildi.

Fon nasıl değerlendirildi? 
Nemalandırma, KEY uygulamasını başlatan 3320 sayılı yasaya uygun olarak yapılmadı. 3320 sayılı yasanın 10. maddesi ve bu yasaya göre çıkarılan uygulama yönetmeliğinin 27. maddesine göre kesintilerin Emlak Bankası’nın 6 aylık vadeli mevduat faizi, devlet tahvili, Hazine bonosu ve gelir ortaklığı senetleri gibi çeşitli seçeneklerle nemalandırılması gerekiyordu.
Amaç, birikimlerin enflasyon karşısında korunması ve reel olarak artmasıydı. Görev Emlakbank’a verilmişti. Yasanın ve yönetmeliğin hükümlerine rağmen Emlak Bankası’nın KEY hesaplarına uyguladığı nema (faiz) komik düzeylerde kaldı. Bu düşük nemalandırma sonucunda KEY hesapları eridi.
O para ile alınmış arsalar Emlak konut GYO’na devredildi ve bir kurum zenginleştirilirken, sisteme para yatırmış 1.826.000 ( Bir milyon sekiz yüz yirmi altı bin) kişi mağdur edildi. Yatırdıkları paralar insanlara değerinin çok altında iade edildi.

Hedef, konut edindirme yardımı ile inşaat sektörünü ucuz ve öz kaynaklara yöneltmek, arazilere yatırım yaparak ucuz kaynak almak ve bugünkü gibi inşaat maliyetinin en önemli parçası olan arsa sorununu çözmekti.

Araziler, arsaya dönüştürüldüğünde elde edilen kaynakların içine teknoloji katıldığında kısa sürede inşaat yaparak insanları kira öder gibi konut sahibi yapacaktık…
Regülasyonu kurup, emlak sektörünü düzeltip, mortgage yasasını çıkartıp, bitmemiş ve iskansız binayı satmayıp, tapu sigortası modeli getirerek insanların sisteme güvenini sağlayıp, yolsuzluklara ve yoksulluğa mani olacaktık…

Sorunu görüyor çözümü de biliyorduk ama devletin kesesinin delik olması ve gelen her parayı buharlaştırma ve keriz silkeleme operasyonu yapma gibi kötü bir alışkanlığı ve sorumsuz davranışları neticesinde hem devlete olan güveni sarstık hem de konut finansmanında kolay yolu seçmek varken, Ayşe hanımın mevduatı ve Mehmet efendinin avansı ile sat yap modelini benimsedik; ekonomik kriz kapıya gelip, faizler artıp, konut sektörü yara alınca şimdi konut finansmanında modeller diye ortaya çıkıyoruz…
Dünü yaşatanlar bugün karşımıza çıkıp sakın bilirkişi diye ortada dolaşmayın, biz sizin nasıl bilmez kişiler olduğunuzu çok iyi biliriz; köşeye çekilin ve bu iş nasıl yapılır dinleyin ama sessiz ve akıllı bir öğrenci gibi dinleyin, aman kendinizden bir şey katmayın çünkü bu işi hiç ama hiç bilmiyorsunuz beyler…

Sevgi, saygı ve selam ile…