Ege ve Akdeniz bölgelerinde sıkça görülen orman yangınları, doğal nedenlerden kaynaklanabileceği gibi insan kaynaklı sebeplerle de ortaya çıkmaktadır.
Özellikle son yıllarda artan yangınlarda rant, imar baskısı ve kullanım amacı değişiklikleri gibi faktörler ciddi şüphe uyandırmaktadır.
Bu kapsamda “orman vasfını kaybetmiş alanların köylülere veya özel kişilere satılması” da yangın riskini artırabilecek bir unsur olarak değerlendirilebilir
Orman Yangınlarının Başlıca Sebepleri
İnsan Kaynaklı Nedenler (%90’ın üzerindedir):
•Tarla açma amacıyla yakılan ateşler
•Piknik ateşleri, sigara izmaritleri
•İhmal ve dikkatsizlik
•Kasıtlı çıkarılan yangınlar (arsa rantı, sabotaj)
•Enerji hatlarından kaynaklı kıvılcımlar
•Arazi mafyalarının veya yatırımcıların yangın çıkararak araziyi boşaltma girişimi
2. Doğal Nedenler (%5-10):
•Yıldırım düşmesi
•Aşırı sıcaklık ve kuraklık
•Küresel iklim değişikliği sonucu artan ekstrem hava olayları
Orman Vasfını Kaybetmiş Alanların Satışı Bir Neden Olabilir mi?
Evet, olabilir. Şu nedenlerle:
1.Yanmış alanların ‘orman dışı’ statüye geçirilmesi sonrası satış veya yapılaşmaya açılması beklentisi doğabilir.
2.2B arazileri (orman vasfını yitirmiş alanlar) tarım veya yerleşim amacıyla kullanılmakta ve bazen köylülere satılmaktadır. Bu tür alanların etrafındaki ormanlık bölgelerde de kasıtlı yangınlar çıkarılabileceği şüphesi vardır.
3.Kamuoyunda oluşan güvensizlik: “Orman yanarsa orman olmaktan çıkar, satılır, yapılaşır” düşüncesi — bazı yatırımcıları veya çıkar çevrelerini teşvik edebilir.
Yasal ve Kurumsal Önlemler
•Orman yangınları sonrası alanlar kesinlikle başka bir amaçla kullanılmamalı. (Anayasadaki “yandığı takdirde tekrar ağaçlandırılır” hükmü uygulanmalı)
•2B arazileri ve orman vasfını kaybetmiş alanların satışı sıkı denetime tabi tutulmalı.
•Yangın sonrası yapılaşma yasağı, 20–30 yıl süreyle açıkça yasalaştırılmalı.
•Ağır cezalar: Kasıtlı orman yangını çıkaranlara müebbet hapis cezası gibi caydırıcı yaptırımlar uygulanmalı.
Yangın Önleyici Fiziki ve Teknolojik Önlemler
•Yangına hassas bölgelerin haritalanması ve izlenmesi
•İHA, dron ve uydu sistemleriyle erken tespit
•Yangın söndürme uçak ve helikopter filosunun artırılması
•Yangın yolları ve yangın şeritlerinin düzenli açılması
•Köylülerin eğitilmesi ve orman gönüllüsü sisteminin yaygınlaştırılması
Toplumsal ve Katılımcı Önlemler
•Yerel halkla iş birliği yapılması, koruma bilincinin artırılması
•Zorunlu yangın eğitimi ve kampanya çalışmaları
•Orman köylerine destek ve alternatif geçim kaynakları sağlanması
Müjdat Güler
İstanbul 1 Temmuz 2025